Sunday, April 8, 2018

အတိတ္၊ နိမိတ္၊ တေဘာင္၊ စနည္း၊ ဘေဝါ (အယူေတာ္ မဂၤလာအေၾကာင္း)

ဇမၺဴဒိပ္ နိမိတ္ထြန္း၊ဇမၺဴဒီပါ လက်ၤာေတာင္ ကြ်န္းတြင္ပါဝင္ေသာ ျပည္ႀကီးတစ္
ျပည္ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ေရွးသူေဟာင္းတို ့ စကားႏွင့္အညီ ဆိုရလွ်င္ နိမိတ္ႏွင့္
တကြ အတိတ္ ၊ တေဘာင္၊ စနည္း၊ဘေဝါတို႔ႏွင့္ အက်ိဳး၊အျပစ္ ေပးတတ္သည့္
အေၾကာင္း တင္ဆက္လိုပါသည္။ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာမင္းႏွင့္ ပါတ္သက္ျပီး
နိမိတ္ယူပံုအေၾကာင္း ဆရာ maung maung မွ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသား
ထားသည္ ကိုလဲ ေဖၚျပအပ္ပါသည္။


အတိတ္= ခ်င့္ခ်ိန္ ေထာက္ဆ၍ ေနာင္အနာဂတ္၌
မည္သို ့ ျဖစ္မည္ကို ႀကိဳတင္ ေဟာေျပာႏိုင္ျခင္း
တေဘာင္= ေနာင္အခါ၌ မည့္သို႔ မည္ပံုျဖစ္မည္ ႀကိဳတင္
ေျပာဆိုထားျခင္း။လကၤာသီခ်င္းကို အနက္ေကာက္ျခင္း
စနည္း= မည္သို ့မည္ပံု ျဖစ္မည္၊ လိုုက္နာရမည္တို ့ကို ျပဆိုျခင္း၊ျဖစ္လာမည့္
အျဖစ္ကို စံနမူနာယူရန္ ျပျခင္း၊စနည္းနာျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္သည္
ဘေဝါ= ဆိုတာက ထူးထူးျခားျခား ျဖစ္ျခင္း၊သဘာဝလြန္ ျဖစ္ရပ္ထူးမ်ား
ကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။
ကိတ္ထြက္=က်ိတ္ထြက္တယ္ လို႔လည္း ေရးၾကပါသည္။
(၁)ဒိဗ်ကိတ္= ေကာင္းကင္နိမိတ္
(၂)ဘုမၼိကိတ္=ေျမျပင္နိမိတ္
(၃)အႏၲရလကၡ်ကိတ္= ေျမနဲ႔ေကာင္းကင္ၾကားကနိမိတ္
အားလံုးနိမိတ္နဲ ့အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။
ဥပါဒ္ ထီ ဘင္ ဟူေသာ ခဏငယ္သံုးခ်က္တြင္၊
ဥပါဒ္ - ျဖစ္ျခင္း
ထီ - တည္ျခင္း၊
ဘင္ - ပ်က္ျခင္း ျဖစ္၍ အေၾကာင္းဆက္ေနရကား ထီသေဘာ၊ ယခုတည္ေသာ္
လည္း မၾကာမီတြင္ ပ်က္စီးျခင္း၊ ႀကံဳႀကိဳက္ေတာ့မည့္သေဘာ သဘာ၀မ်ား

Anawrahta of Bagan Dynasty စာအုပ္၌ ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာမင္းႏွင့္
ပါတ္သက္ျပီး နိမိတ္ယူပံုကို ဆရာ maung maung မွ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္
ေရးသားထားသည္ကို ဘာသာျပန္ဆိုအပ္ပါသည္။ဆရာ maung maung ၏
ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူထားျခင္း မရွိပဲ ဘာသာျပန္ဆိုျခင္းအတြက္ ဤေနရာမွ
ေတာင္းပန္အပ္ပါသည္။

Most Pagodas have historical background and Phar Lin Po Pagoda
ေစတီအမ်ားစုသည္ သမိုင္းေနာက္ခံ ရွိၾကသည္။ဖားလင္ပိုး ဘုရားသည္လဲ
is one of them. Phar Lin Po Pagoda means pagoda built at the site
တခုအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။အေၾကာင္းမွာ ဖားမသည္ ဖားဖိုအား ေက်ာေပၚတင္
where a female frog has her husband on her back and the site
သည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဘုရားတည္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
Phar Lin Po Pagoda was built is supposed to be the place where
ေျပာရလ်င္ အေနာ္ရထာဘုရင္ ေနာက္ဆံုးစခန္းခ် နားေနခဲ့ေသာ
Anawrahta last camped.
ေနရာျဖစ္သည္။
The founder of greatness of Bagan was in his single life time
ပုဂံတည္ေထာင္ခဲ့သူ ၾကီးျမတ္ လွေပေသာ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္
Anawrahta founded the first Myanmar kingdom, introduced Theravada
ပထမျမန္မာႏိုင္ငံကို ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ အားစတင္ သက္၀င္ေစခဲ့သူ
Buddhism in Myanmar. build dams on Panlong and Zawgyi rivers,
ျဖစ္သည္။ပန္းေလာင္ႏွင့္ ေဇာ္ဂ်ီ ျမစ္တို ့တြင္ ေရေလွာင္တမံမ်ား ေဆာက္ျပီး
irrigated Kyaukse area and started building temples which now adorn
ဆည္ေရျဖင့္ ေက်ာက္ဆည္ေဒသအားေရသြင္းစိုက္ပ်ိဳးျပီး ပုဂံ ေဒသပါတ္၀န္းက်င္
Bagan and environs.
တြင္ ဘုရားေက်ာင္း၊ကန္မ်ားျဖင့္ ေ၀ဆာေစခဲ့သည္။
The year was 1077 and with all these works done Anawrahta was
အေနာ္ရထာ ဘုရင္ၾကီးသည္ ၁၀၇၇ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား
again on a tour of his kingdom inspecting his works. One day he heard
ထပ္မံလုပ္ေဆာင္ရင္း လုပ္ငန္း အ၀၀ကို တိုင္းခန္းလွည့္လည္ စစ္ေဆးခဲ့သည္။
တေန ့သ၌ သူ၏ ယာယီတဲနန္းေအာက္တြင္ ဖားေအာ္သံၾကား ရသျဖင့္
the croaking of a frog under the tent he was lodged in camp. He asked
ပုဏၰားေတာ္မ်ားအား ေလ်ာက္တင္ေစရာ
his soothsayers why the frog was croaking a lament with her dead
ပုဏၰားေတာ္မ်ားက ဖားမသည္ သူ ့လင္ေသ ဖားဖိုအားေက်ာေပၚတင္ျပီး
husband on her back.
ငိုခ်င္းသယ္ေနသည္ျဖစ္ၾကာင္း။
Anawrahta had his men dug up the ground under his tent and found
အေနာ္ရထာ မွ ယာယီတဲနန္းေအာက္ကို တူးေစရာ
the female frog with her dead husband on her back. Anawrahta again
ဖားမသည္ သူ ့လင္ေသ ဖားဖိုအားေက်ာေပၚတင္ထားသည္ကိုေတြ ့ရေတာ့သည္။
asked his soothsayers the indication of the frog was croaking.
အေနာ္ရထာမွ ပုဏၰားေတာ္မ်ားအား ထပ္မံေလ်ာက္တင္ေစရာ
The reply of the soothsayers was that Anawrahta would die before
ပုဏၰားေတာ္မ်ား၏ ျပန္လည္ ေလ်ာက္တင္ခ်က္မွာ ဘုရင္ၾကီး ပုဂံနန္းေတာ္သို ့
he reached back to the royal place at Bagan Anawrahta was annoyed
ျပန္မေရာက္ခင္ နတ္ရြာစံမည္ဟု ေလ်ာက္ထားျပန္သည္။
at being predicated in such a way that he had the soothsayers
အေနာ္ရထာလဲ ဤကဲ့သို ့စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ေအာင္ ေဟာၾကားသည့္
arrested and locked up in a cage.
ပုဏၰားေတာ္မ်ားအား ဖမ္းဆီး၍ ေလွာင္အိမ္တြင္းထည့္သြင္းအက်ဥ္းက်ေစသည္။
(ဆက္ပါဦးမည္)


No comments:

Post a Comment